دیباگر [Debug Card] یک قطعه برای مشخص کردن عیب های احتمالی موجود در یک مادربرد است که معمولا بصورت یک کارت PCI برروی مادربرد نصب می شود و از این طریق می تواند با استفاده از چراغ های LED، صفحه نمایش (معمولا سون سگمنت) یا حتی نواختن یک صدای خاص تعمیر کار را از محل احتمالی که مشکل در آن بوجود آمده است با خبر می کند؛ البته این قطعه تنها می تواند کد های بایوس را خوانده و آن ها را نمایش دهد به همین دلیل نمی توان انتظار داشت که با نصب دیباگر برروی مادربرد می توان براحتی عیب آن را یافت، بلکه تنها می توان حدس زد که کدام بخش مشکل را ایجاد کرده است، برای مثال مشخص می کند که مشکل می تواند از بخش Ram باشد، موضوع دیگری که در رابطه با این قطعه حائز اهیت است این است که این قطعه عیب هایی را مشخص می کند که تا قبل از تصویر دادن مادربرد وجود دارند بنابراین اگر مشکلی پس از تصویر دادان مادربرد وجود داشته باشد دیباگر هیچگونه کاربردی برای حل آن ندارد، به همین دلیل در مورد استفاده حرفه ای و دقیق از این قطعه، تجربه حرف اول را می زند همانطور که در مورد تعمیرات هم تجربه همیشه عامل موفقیت است، از طرف دیگر مدل های مختلفی از دیباگر در بازار موجود است که در بعضی اوقات کد های آن ها با یکدیگر فرق دارند به همین دلیل تصمیم بر آن شد در این مقاله آموزشی تا جایی که امکان دارد تجربیات و کد های مختلف مرتبط با دیباگر به اشتراک گذاشته شود اما مطمئنا این تجربیات کامل نخواهند بود پس اگر تجربه ای در این رابطه دارید از طریق نظرات به اشتراک بگذارید.
برای شروع کار و نصب دیباگر برروی مادربرد اگر از دیباگری استفاده می کنید که برروی پورت pci نصب می شود بهتر است آن را برروی بالاترین پورت (اولین پورت) pci نصب کنید، درضمن بهتر است تمامی قطعات متصل به مادربرد به جز CPU، Ram و گرافیک جدا شوند. همانطور که گفته شد دیباگر ها به چند طریق می توانند مشکل را مشخص کنند از جمله نمایشگر کدها، چراغ ها و صدای بوق؛ برای شروع مفهوم و معنی چراغ ها را بررسی می کنیم:
مفهوم چراغ های LED
LED ها بسته به نوع دیباگر متفاوت هستند اما LED ها بطور کلی به دو دسته تقسیم می شوند دسته اول نمایش دهنده وجود ولتاژ های مختلف برروی مادربرد هستند و دسته دوم نمایش دهنده وجود سیگنال های مختلف است.
LED های مربوط به ولتاژ بصورت جداگانه وجود ولتاژ های +12 و -12 و +5 و +3.3 را نشان می دهند و در صورت روشن بودن مادربرد تمامی آن ها باید روشن باشند، بدیهی است که اگر هر یک از این چراغ ها خاموش باشند مشکل مادربرد ناشی از عدم وجود آن ولتاژ در مدار است، این مشکل ممکن است از پاور باشد پس بهتر است مادربرد را با یک پاور سالم امتحان کنید، ممکن است مشکل از سوکت های (24 پین و 4 یا 8 مادربرد) باشد، ممکن است مشکل از سیم کشی های برد یا همان trace ها باشد و ... پس بهتر است با مسیریابی عیب را پیدا کنید.
چراغ CLK نشان دهنده این است که آی سی کلاک فعال است و روشن بودن آن نشان دهنده این است که مشکلی در این بخش وجود ندارد اما اگر این چراغ خاموش باشد مشکل می تواند از بخش های مختلفی از جمله آی سی کلاک ( یا کریستال آن) باشد.
چراغ RST زمانی روشن می شود که مادربرد ریست شود، زمانیکه این چراغ بصورت مداوم روشن باشد به این معنی است که مادربرد بطور پیوسته در حال ریست شدن است؛ این مشکل طیف گسترده ای از ایرادات را نشان می دهد و نمی توان آن را به مشکل خاصی ربط داد این مشکل ممکن است ناشی از سوختن یک قطعه کوچک باشد یا حتی ناشی از سوختن پل جنوبی ( یا لحیم سردی آن) یا وارد نشدن ولتاژ به آی سی کلاک و یا سوختن آی سی I/O باشد. توجه داشته باشید هنگامی که چراغ ریست روشن است هیچکدام از کد های دیباگر قابل قبول نیستند.
چراغ IRDY این چراغ باید در هنگام روشن بودن مادربرد، روشن باشد و نشان می دهد که پالس بین چیپ، بایوس و I/O برقرار است و بطور کلی می توان نتیجه گرفت که Bios سالم است
چراغ Frame مربوط به سیگنال frame اسلات های PCI و MiniPCI بوده، که بسته به شرایط ممکن است روشن یا بصورت متناوب خاموش و روشن شود
چراغ OSC این چراغ هم باید روشن بماند(بطور مداوم)، درصورتی که این چراغ خاموش باشد مشکل ممکن است از اسیلاتور باشد چون این چراغ نشان دهنده ی وجود سیگنال اسیلاتور است
چراغ Bios روشن بودن (چشمک زدن) این چراغ نشان دهنده این است که سی پی یو در حال خواندن اطلاعات از بایوس است
حال به سراغ توضیح معنی هرکدام از کد هایی که ممکن است برروی دیباگر نمایش داده شود می رویم:
e0 و ed : به احتمال زیاد مشکل از اسلات رم و قطعات اطراف آن است
